Vergi kaçakçılığıyla mücadele kapsamında önemli bir adım atılıyor. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) devreye girecek. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen ve tüm altyapı çalışmaları tamamlanan bu sistem, her yıl 15 milyar liralık vergi kaybını önlemeyi hedefliyor. Akaryakıt istasyonlarında plaka bilgisinin manuel olarak girilmesi bu tarihten itibaren mümkün olmayacak.
UTTS’nin Getirdiği Yenilikler
Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmek ve vergi kaybını engellemek amacıyla yerli ve milli bir sistem olan UTTS’yi geliştirdi. 1 Ocak 2025’ten itibaren vergi mükellefleri için zorunlu hale gelecek olan bu sistem için akaryakıt istasyonlarında yapılacak kurulumların ağustos ayına kadar tamamlanması planlanıyor.
Vergi mükelleflerinin, 2025 yılı başından itibaren akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmeleri için kullandıkları araçlara Taşıt Tanıma Birimlerini (TTB) bu yıl içerisinde taktırmaları gerekiyor. Dünya Gazetesi’nden Julide Yiğittürk Gürdamar’ın haberine göre, UTTS sayesinde akaryakıt alan araçların plakaları otomatik olarak tanınacak ve fiş ile faturalarda bu plaka bilgisi yer alacak. Böylece, manuel plaka girişinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulamaları sona erecek.
Vergi Kaybı ve Rekabet Ortamı
Gelir İdaresi Başkanlığı, UTTS ile her yıl 15 milyar TL’yi bulan vergi kaybının önüne geçmeyi hedefliyor. Bu sistem, devletin vergi güvenliğini sağlarken, akaryakıt sektöründe de rekabet ortamını güçlendirecek.
Taşıt Tanıma Birimi Zorunluluğu
UTTS, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu olacak. Bu kişi ve kuruluşların işyerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri taşıtlara Taşıt Tanıma Birimi’ni (TTB) 31 Aralık 2024 tarihine kadar taktırmaları gerekiyor. Bireysel taşıt sahipleri ise isteğe bağlı olarak sistemden faydalanabilecek.
Sistemin İşleyişi
UTTS kapsamında vergi mükellefleri, akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmek için akaryakıt alışverişleri sırasında UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) fişi almak zorunda olacak. 31 Aralık 2024 tarihinden sonra UTTS’den düzenlenmeyen belgeler, vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.
Manuel Plaka Girişi Tarihe Karışıyor
Türkiye’de trafiğe kayıtlı 29 milyon taşıt bulunuyor. Bunların sekiz milyona yakını vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hizmet veren araçlar. Bu araçların üç milyona yakını ise ticari Taşıt Tanıma Sistemi (TTS) bulunan araçlar. Mevcut sistemde, akaryakıt dolumu yapılan aracın plaka bilgisi istasyon görevlisi tarafından manuel olarak giriliyor. Bu durum, usulsüz fatura oluşturulmasına neden olabiliyor. UTTS ile 2025 yılından itibaren bu tür uygulamalar sona erecek.
UTTS’nin işleyişi şu şekilde olacak:
- UTTS kapsamındaki taşıtların yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak ve taşıtın sahiplik ve plaka bilgisi kayıt altına alınacak.
- Akaryakıt istasyonlarındaki pompa tabancasına takılan Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihazı, şifre çözümleme işlemlerini ve iletişimi Güvenlikli Haberleşme Anahtarı ile gerçekleştirecek.
- Bu sayede, UTTS kapsamındaki taşıtların yakıt dolum işleminde plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye aktarılacak ve fatura ile satışa ilişkin veriler UTTS’ye işlenecek.
- Bu taşıtlar için plaka bilgisinin sisteme manuel olarak girilmesi artık mümkün olmayacak.
UTTS, vergi kaybını önlerken, akaryakıt sektöründe de adil bir rekabet ortamı oluşturmayı hedefliyor.
